हलम् _halam

हलम् [हल् घञर्थे करणे क]

1 A plough; वहसि वपुषि विशदे वसनं जलदाभम् । हलहतिभीतिमिलितयमुनाभम्; or हलं कलयते Gīt.1.

-2 Deformity, ugliness; ततो मया रूपगुणैरहल्या स्त्री विनिर्मिता । हलं नामेह वैरूप्यं हल्यं तत्प्रभवं भवेत् ॥ Rām.7.3. 22.

-3 Hindrance.

-4 Quarrel.

-Comp. -अभः a pie- bald horse.

-आयुधः 1 an epithet of Balarāma.

-2 N. of the author of अभिधान-रत्नमाला.

-ककुद् f. the projecting beam of the plough.

-गोलकः a kind of insect; फलं वा मूलकं हृत्वा अपूपं वा पिपीलिकाः । चोरयित्वा च निष्पावं जायते हलगो- लकः ॥ Mb.13 111.1 (com. हलगोलकः दीर्घपुच्छो गोलरूपी कीटविशेषः).

-दण्डः the shaft or pole of a plough.

-धर, -भृत् m.

1 a ploughman.

-2 N. of Balarāma; केशव धृतहलधररूप जय जगदीश हरे Gīt.1; अंसन्यस्ते सति हलभृतो मेचके वाससीव Me.61.

-भूतिः, -भृतिः f. ploughing, agriculture, husbandry.

-मार्गः a furrow.

-मुखम् a ploughshare,

-वाहा a particular landmeasure.

-सीरः a ploughshare.

-हति f.

1 striking or drawing along with a plough.

-2 ploughing.